Không giống như cổ phiếu phổ thông hoặc các loại cổ phiếu ưu đãi thông thường, cổ phiếu quỹ không được phép lưu hành và giao dịch trên sàn, do đó nhà đầu tư thông thường rất khó để tiếp cận được. Trong bài viết lần này, SSBM Việt Nam sẽ giải thích cổ phiếu quỹ là gì và điểm qua một số đặc trưng của loại hình cổ phiếu này.
1. Cổ phiếu quỹ là gì?
Cổ phiếu quỹ (viết tắt: CP quỹ) là số cổ phiếu được chính công ty phát hành mua lại bằng nguồn vốn hợp pháp và không được tính vào số lượng cổ phiếu đang lưu hành trên thị trường. Tuy nhiên, CP quỹ khác với cổ phiếu phát hành không thành công.
Mỗi công ty chỉ có thể nắm giữ một lượng CP quỹ hạn chế. Theo các quy định về cách tính cổ phiếu quỹ tại Việt Nam, tổng số CP quỹ không được phép vượt quá tỷ lệ vốn hóa mà luật pháp quy định.
2. Đặc điểm của cổ phiếu quỹ
Cổ phiếu quỹ có những đặc điểm nổi bật như sau:
- CP quỹ không được trả cổ tức, không có quyền biểu quyết và quyền mua cổ phiếu mới như các cổ phiếu phổ thông hoặc cổ phiếu ưu đãi.
- Trên bảng cân đối kế toán, tổng giá trị của cổ phiếu do công ty phát hành tự mua lại được ghi nhận giá trị âm vào vốn chủ sở hữu.
- Khi công ty bán ra lượng cổ phiếu này, vốn chủ sở hữu sẽ tăng trở lại. Giá trị của phần tiền chênh lệch được thể hiện ở thặng dư vốn cổ phần.
Tuy nhiên tại Việt Nam, kể từ khi Luật Chứng khoán năm 2019 có hiệu lực, các doanh nghiệp không còn được bán CP quỹ hoặc sử dụng như cổ phiếu phổ thông. Một công ty muốn mua lại cổ phiếu của mình thì phải lấy ý kiến và được đại hội đồng cổ đông thông qua để giảm vốn điều lệ.
>>> Tìm hiểu thêm: Cách định giá cổ phiếu phổ biến hiện nay
3. Mục đích mua bán cổ phiếu quỹ
Các doanh nghiệp thực hiện việc mua lại hoặc bán ra cổ phiếu quỹ với một số mục đích cơ bản như sau:
- Đầu tư vào chính cổ phiếu của công ty và thu lợi nhuận khi giá cổ phiếu tăng trưởng, đồng thời gia tăng tỷ lệ sở hữu và quyền kiểm soát của ban điều hành công ty, hạn chế hiện tượng thu gom cổ phiếu với mục đích thao túng, kiểm soát doanh nghiệp trong tương lai.
- Vừa giúp công ty có thêm nguồn tiền mặt (chưa rõ mục đích) để làm giảm số lượng cổ phiếu lưu hành, vừa cải thiện chỉ số thu nhập mỗi cổ phần (EPS).
- Khi mua lại CP quỹ, công ty có thể tạo ra một tín hiệu đánh vào tâm lý thị trường, khiến nhà đầu tư tin vào triển vọng của công ty và giá trị thực của cổ phiếu. Từ đó, công ty có thể nâng giá cổ phiếu và duy trì uy tín của mình.
4. Quy định mua bán cổ phiếu quỹ
Với những đặc điểm phức tạp, cách tính cổ phiếu quỹ và hoạt động mua bán với loại cổ phiếu này được kiểm soát rất nghiêm ngặt, cụ thể với các quy định sau:
4.1. Điều kiện mua lại
Để đủ điều kiện mua lại cổ phiếu quỹ, các công ty đại chúng cần phải thỏa mãn những điều kiện dưới đây:
- Có quyết định của Đại hội đồng cổ đông hoặc Hội đồng quản trị về việc mua lại CP quỹ, tùy theo tỷ lệ mua lại và phải đảm bảo đủ nguồn vốn hợp pháp để thực hiện mua lại cổ phiếu quỹ.
- Thực hiện chào mua công khai nếu số lượng CP quỹ đạt từ 25% tổng số cổ phiếu cùng loại đang lưu hành của công ty trở lên.
- Đáp ứng các điều kiện theo quy định của pháp luật chuyên ngành nếu thuộc lĩnh vực, ngành nghề kinh doanh có điều kiện
Nếu rơi vào những trường hợp sau đây, doanh nghiệp không được phép thực hiện việc tự mua lại cổ phiếu do công ty phát hành:
- Cổ phiếu của công ty đang là đối tượng chào mua công khai, tức là công ty đang trong giai đoạn chào bán cổ phiếu để huy động thêm vốn.
- Đang có các khoản nợ quá hạn được ghi nhận trong báo cáo tài chính (có kiểm toán) hoặc qua quá trình tra soát.
- Trong vòng 6 tháng trở lại, công ty đã thực hiện mua lại cổ phiếu quỹ (trừ các trường hợp miễn trừ theo quy định của pháp luật).
4.2. Điều kiện bán
Trên thực tế, việc bán cổ phiếu quỹ diễn ra rất hạn chế và được kiểm soát chặt chẽ theo các quy định pháp luật. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, công ty có thể thực hiện các phương án bán hoặc hủy cổ phiếu quỹ nếu đáp ứng các điều kiện sau:
- Cần giải trình phương án thực hiện, thời gian thực hiện và nguyên tắc xác định giá trước đại hội đồng cổ đông và được thông qua.
- Đã nắm giữ CP quỹ tối thiểu 6 tháng tính từ lần mua lại gần nhất, trừ trường hợp bán lại cho nhân viên trong công ty.
5. Những lưu ý khi đầu tư cổ phiếu quỹ
Khi tìm hiểu và cân nhắc có nên mua cổ phiếu quỹ hay không, doanh nghiệp cần chú ý đến một số vấn đề về đặc trưng của loại cổ phiếu này, cụ thể như sau:
- CP quỹ có thể bị hủy bỏ khi được sự đồng thuận của hội đồng cổ đông để thực hiện giảm vốn điều lệ.
- CP quỹ được nhiều công ty quyết định giữ lại khi cần thiết, hoặc do công ty đó đang rơi vào tình trạng thoái vốn.
- Mua lại CP quỹ sẽ làm giảm đáng kể nguồn tiền mặt trong công ty, do đó ban quản trị doanh nghiệp cần tính toán kỹ lưỡng và có các phương án phù hợp.
Bên cạnh đó, các nhà đầu tư cá nhân cũng có thể dựa vào những đặc điểm này để đưa ra quyết định có nên đầu tư vào công ty đó hoặc đánh giá công ty có nên mua cổ phiếu quỹ hay không.
Tổng kết lại, SSBM Việt Nam vừa hoàn thành chia sẻ đến bạn đọc những thông tin thú vị về cổ phiếu quỹ là gì. Nhà đầu tư cần phải xem xét đến sự khác biệt giữa CP quỹ và cổ phiếu phổ thông để đưa ra quyết định đầu tư phù hợp với ngân sách và khẩu vị của mình. Bên cạnh đó, thông qua đánh giá hoạt động mua bán cổ phiếu quỹ của doanh nghiệp, nhà đầu tư cá nhân có thể nhận biết một phần thực trạng kinh doanh của công ty đó.
Xem thêm:
- Khóa học thạc sĩ mba trực tuyến chuẩn quốc tế tại Việt Nam
- Những lợi ích của bằng thạc sĩ quản trị kinh doanh trong tìm việc
